Velo Grablje – opuszczona wieś na wyspie Hvar

Do wsi Velo Grablje można dojechać starymi i nowymi drogami, administracyjnie należącymi do Miasta Hvar. Leży od niego około 10 km.
Velo Grablje to wioska o szczególnie malowniczej lokalizacji. Położona na zboczach nad głęboką doliną, która następnie poprzez Malo Grablje prowadzi na południowy-zachód do morza i Milny. Droga do Malo Grabje biegnie przez kanion. Okoliczne wzgórza pokryte są winnicami, oliwnymi gajami i polami lawendy,
Velo Grablje jak i Malo Grablje uzupełnia środowisko miasta Hvar o obszary wiejskie, i tworzy atmosferę tej części wyspy. Wieś została założona w 15 wieku, a na jego obszarze zostały zachowane archeologiczne i kulturalno-historyczne zabytki.
Velo Grablje było zamieszkane już w czasach prehistorycznych, o czym świadczą znaleziska archeologiczne z epoki neolitu w Babina Cave i Tumulus z żelaza i brązu. W 1902 roku miało 760 mieszkańców. W przeszłości, otoczone przez mroczne lasy grabowe, od których wieś została nazwana.
Polub mnie
Velo Groblje opuszczony dom

Fot: Katarzyna Dorycka

Jeżeli jest mowa o Velo Grablje, zawsze wraca pytanie: dlaczego domy w tym urokliwym miejscu stoją puste? Najczęściej pada odpowiedź, że życie było za ciężkie i dlatego ludzie opuścili to miejsce. To jest dużo bardziej skomplikowana sprawa. Ludzie mieszkający na tak trudnych terenach, jak górzyste rejony Chorwacji, pracują ciężko i są przyzwyczajeni do ciężkiej pracy. Nie jest to jednak jedyny powód.

Fot: Katarzyna Dorycka

Śledząc historię uprawy lawendy na wyspie Hvar i życie Bartłomieja Tomčić, najbardziej znanego mieszkańca wsi Velo Grablje, wydaje mi się że było wiele bezpośrednich powodów i zbiegów okoliczności, które miały na to wpływ. Z tej historii też wynika, że oprócz ciężkiej pracy, spotkało ich wiele nieszczęśliwych wydarzeń. Postaram się krótko, w punktach, opisać co miało wpływ, według mnie, na wyludnienie w Velo Grablje i Malo Grablje.

  1. Na pewno duży wpływ miał groźny szkodnik winnic, zwany Filoksera, który około 1928 roku zniszczył winnice, które były podstawą egzystencji mieszkańców Velo Grablje i Malo Grablje.
  2. Po tym fakcie nastąpiła pierwsza fala emigracji zarobkowej.
  3. Wtedy mieszkańców wsi uratował Bartłomiej Tomčić, który jako pierwszy zaczął uprawiać lawendę. Jego historię opisałam w „Velo Grablje, Bartul Tomcić czyli historia powstania upraw lawendy”
  4. Lawenda na wiele lat zapewniła dobrobyt wsi.
  5. W latach 60 władze komunistyczne i dewaluacja cen spowodowały następny zły czas dla wsi.
  6. Po tym nastąpiła druga fala emigracji zarobkowej. Skutkowała wyjazdem wielu młodych ludzi co jest odczuwalne do dziś.
  7. Państwo postawiło na rozwijanie turystyki. Spowodowała to przeniesienie się wielu mieszkańców, którzy dorobili się na lawendzie, nad morze. Tam bowiem ruch turystyczny tętnił życiem. To był łatwiejszy sposób zarobkowania.
  8. No i ostatni powód, który miał wpływ na opustoszenie wsi, to powtarzające się pożary.

W 1997 r. kolejny wielki pożar zniszczył nowe uprawy, oraz najbardziej wytrwałych ludzi którzy je uprawiali. Ktoś nieodpowiedzialny, dość przypadkowo, gdzieś rzucił niedopałek

Komentowanie jest wyłączone